Trong quan hệ dân sự nói chung và quan hệ mua – bán nói riêng, hình thức trao đổi tài sản, trao đổi hàng hóa, chuyển quyền sở hữu, chuyển quyền sử dụng rất đa dạng và phong phú.
Nói về hợp đồng mua bán tài sản – đây là một trong các loại hợp đồng dân sự thông dụng, ở đó chứa đựng các đặc điểm chung của các giao dịch dân sự thông thường. Dưới đây công ty Luật Nhân Hòa tư vấn một số quy định pháp luật về hợp đồng mua bán tài sản.
Điều 430 Bộ luật dân sự 2005 (BLDS) định nghĩa: “Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán.
Hợp đồng mua bán nhà ở, mua bán nhà để sử dụng vào mục đích khác được thực hiện theo quy định của Bộ luật này, Luật nhà ở và luật khác có liên quan”.
Với khái niệm về hợp đồng mua bán tài sản được quy định như trên thì hợp đồng mua bán tài sản có một số đặc điểm cơ bản sau:
1. Chủ thể
Việc xác định chủ thể của hợp đồng mua bán tài sản là một vấn đề rất quan trọng. Chủ thể đó có thể là tổ chức, pháp nhân, cá nhân, hộ gia đình…(các chủ thể khác nhau của quan hệ dân sự) có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự. Theo đó:
– Bên bán: là người có tài sản đem bán, là chủ sở hữu tài sản hoặc là người được ủy quyền bán hoặc cũng có thể là người đại diện hợp pháp theo quy định của pháp luật.
– Bên mua: là người có tiền mua tài sản.
Trong hợp đồng mua bán tài sản, nội dung chủ thể của hợp đồng được xây dựng thông qua các thông tin về nhân thân của các chủ thể như: tên, năm sinh, số chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu, nơi cấp chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu, nơi đăng ký hộ khẩu thường trú…
Trong trường hợp tài sản được bán qua ủy quyền hoặc mua qua ủy quyền thì ngoài việc phải ghi nhận đầy đủ thông tin của người bán, người mua còn phải thể hiện rõ thông tin của người thực hiện công việc ủy quyền và ghi rõ người thực hiện công việc ủy quyền cho người bán cho người mua.
Trong trường hợp tài sản được bán qua tổ chức bán đấu giá thì nội dung chủ thể trong hợp đồng thể hiện như sau: bên bán là tổ chức bán đấu giá nào, có trụ sở tại đâu và do đấu giá viên nào tổ chức bán; bên có tài sản là chủ sở hữu tài sản và bên mua.
2. Đối tượng của hợp đồng mua bán tài sản
Theo quy định tại Điều 431 BLDS 2015 về đối tượng của hợp đồng mua bán như sau:
“1. Tài sản được quy định tại Bộ luật này đều có thể là đối tượng của hợp đồng mua bán. Trường hợp theo quy định của luật, tài sản bị cấm hoặc bị hạn chế chuyển nhượng thì tài sản là đối tượng của hợp đồng mua bán phải phù hợp với các quy định đó.
- Tài sản bán thuộc sở hữu của người bán hoặc người bán có quyền bán.”
Tài sản là đối tượng của hợp đồng mua bán tài sản có thể là vật, có thể là quyền tài sản với điều kiện tài sản đó phải được phép giao dịch.
– Nếu tài sản là vật thì vật đó phải được xác định rõ (vật gì; trọng lượng; khối lượng; số lượng);
– Nếu là quyền tài sản thì phải có giấy tờ hoặc các bằng chứng khác chứng minh quyền đó thuộc sở hữu của bên bán.
Ngoài ra, theo quy định của các văn bản pháp luật khác thì đối tượng của hợp đồng mua bán còn có thể là các tài sản hình thành trong tương lai. Trong trường hợp này, bên bán phải cung cấp đầy đủ các giấy tờ, tài liệu, chứng cứ để có thể xác định được tài sản đó và chứng minh tài sản sẽ chắc chắn được hình thành trong tương lai và khi hình thành, chắc chắn tài sản đó thuộc quyền sở hữu của mình.
3. Giá và phương thức thanh toán trong hợp đồng mua bán (Điều 433 BLDS 2015)
Giá và phương thức thanh toán trong hợp đồng mua bán tài sản do các bên thỏa thuận:
– Giá: các bên thoả thuận về giá thì có thể thoả thuận về mức giá cụ thể hoặc thoả thuận về một phương pháp xác định giá.
– Phương thức thanh toán: Các bên có thể thoả thuận việc thanh toán phải được thực hiện một lần hay nhiều lần, vào một thời điểm hay trong một thời hạn nhất định, bằng tiền mặt hay chuyển khoản, trả trực tiếp cho người bán hay thông qua người thứ ba.
4. Thời hạn thực hiện hợp đồng mua bán (Điều 434 BLDS 2015)
Đối với những tài sản mua bán là vật trao tay, thông thường bên bán và bên mua cùng thực hiện quyền và nghĩa vụ đối với nhau: người mua trả tiền, đồng thời người bán giao vật. Ngoài ra, thời hạn thực hiện hợp đồng mua bán thường được các bên thỏa thuận và xác định trong hợp đồng. Theo đó, bên bán phải giao tài sản cho bên mua theo đúng thời hạn đã thoả thuận. Bên bán chỉ được giao tài sản trước hoặc sau thời điểm đã thoả thuận nếu được sự đồng ý của bên mua.
Nếu các bên không thỏa thuận thời hạn giao tài sản, thì bên mua có quyền yêu cầu bên bán giao tài sản và bên bán cũng có quyền yêu cầu bên mua nhận tài sản vào bất cứ lúc nào nhưng bên yêu cầu phải báo trước cho bên kia một khoảng thời gian hợp lý.
– Bên mua phải thanh toán cho bên bán tiền mua tài sản theo thời hạn đã thoả thuận. Trong trường hợp các bên không thỏa thuận về thời hạn thanh toán, thì bên mua phải thanh toán cho bên bán ngay tại thời điểm nhận tài sản.
– Nếu trong hợp đồng mua bán tài sản, các bên không thoả thuận về việc bên nào thực hiện nghĩa vụ trước thì bên bán phải giao tài sản và bên mua phải trả tiền vào cùng một lúc. Nếu việc giao tài sản bán cần phải thực hiện trong một thời gian kéo dài thì bên bán phải giao tài sản trước, bên mua phải thanh toán ngay sau khi nhận đủ tài sản.
5. Phương thức giao tài sản mua bán (Điều 433 BLDS 2015)
– Phương thức giao tài sản do các bên thoả thuận tuỳ thuộc vào tính chất của tài sản. Trong trường hợp các bên không có thoả thuận về phương thức giao tài sản, thì bên bán giao tài sản trong một lần và trực tiếp cho bên mua.
– Địa điểm thực hiện hợp đồng mua bán:
Địa điểm thực hiện hợp đồng mua bán do các bên thỏa thuận.
Nếu các bên không thỏa thuận về địa điểm thực hiện hợp đồng thì địa điểm thực hiện hợp đồng mua bán được xác định như sau:
+ Nếu tài sản mua bán là bất động sản thì địa điểm giao tài sản là nơi có bất động sản đó.
+ Nếu tài sản mua bán là động sản thì địa điểm giao tài sản là nơi cư trú hoặc trụ sở của bên mua.
+ Địa điểm thanh toán là nơi cư trú hoặc trụ sở của bên bán.
6. Thời điểm chuyển quyền sở hữu
Trong trường hợp các bên không có thỏa thuận khác hoặc pháp luật không có quy định khác và tài sản mua bán là vật không phải đăng ký quyền sở hữu thì quyền sở hữu đổi với tài sản mua bán được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm bên mua đã trực tiếp nhận tài sản.
Trong trường hợp tài sản mua bán là các loại tài sản khác thì thời điểm chuyển giao quyền sở hữu đối với tài sản mua bán được xác định như sau:
+ Nếu đối tượng mua bán là tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì quyền sở hữu đổi với tài sản đó được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm hoàn thành việc đăng ký quyền sở hữu tài sản đó.
+ Nếu đối tượng của hợp đồng mua bán là quyền tài sản, thì bên bán phải chuyển giấy tờ và làm thủ tục chuyển giao quyền sở hữu cho bên mua.
7. Thời điểm chịu rủi ro
Theo nguyên tắc chung của pháp luật dân sự thì chủ sở hữu tài sản phải gánh chịu thiệt hại khi tài sản bị rủi ro. Vì vậy, Điều 441 BLDS 2015 đã quy định về thời điểm chịu rủi ro trong hợp đồng mua bán tài sản như sau:
“1. Bên bán chịu rủi ro đối với tài sản trước khi tài sản được giao cho bên mua, bên mua chịu rủi ro đối với tài sản kể từ thời điểm nhận tài sản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
2. Đối với hợp đồng mua bán tài sản mà pháp luật quy định tài sản đó phải đăng ký quyền sở hữu thì bên bán chịu rủi ro cho đến khi hoàn thành thủ tục đăng ký, bên mua chịu rủi ro kể từ thời điểm hoàn thành thủ tục đăng ký, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”
8. Hình thức của hợp đồng mua bán
Hình thức của hợp đồng mua bán tài sản rất phong phú: bằng miệng, văn bản, văn bản có công chứng. Tùy thuộc vào đối tượng của hợp đồng mua bán mà pháp luật quy định những hình thức tương ứng, thích hợp.
Trên đây là một số chia sẻ của Luật sư, mọi yêu cầu hỗ trợ quý vị hãy liên hệ tổng đài tư vấn pháp luật 0915.27.05.27 của chúng tôi. Công ty luật Nhân Hòa chuyên dịch vụ luật sư uy tín, tin cậy đảm bảo giải quyết mọi vướng mắc bạn gặp phải.
Liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn, hỗ trợ:
Công ty Luật Nhân Hòa
Địa chỉ: Số 2 đường Hiệp Bình, P. Hiệp Bình Phước, Q.Thủ Đức, TP. Hồ Chính Minh.
Zalo: 034.244.6754 - Hotline:0915.27.05.27
Email: luatsunhanhoa@gmail.com