1. Có đương nhiên chấm dứt việc giám hộ khi người giám hộ chết?
Người giám hộ là người thực hiện việc chăm sóc và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người được giám hộ
Người giám hộ chết không phải là một trong những trường hợp để việc giám hộ đương nhiên chấm dứt mà chỉ thuộc trường hợp bị thay đổi người giám hộ.
Cụ thể, căn cứ vào Điều 62 Bộ luật Dân sự năm 2015, các trường hợp khác cũng làm chấm dứt việc giám hộ gồm:
- Khi người được giám hộ đã có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
- Cha mẹ người chưa thành niên trước đó không có đủ điều kiện thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình (mất năng lực hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế quyền với con chưa thành niên, có khó khăn trong nhận thức và thực hiện hành vi…) thì nay đã có khôi phục được đủ điều kiện để thực hiện quyền, nghĩa vụ.
- Người giám hộ được nhận làm con nuôi.
Đồng thời, theo điểm b khoản 1 Điều 60 Bộ luật Dân sự, sẽ thay đổi người giám hộ trong trường hợp người giám hộ chết hoặc bị Toà tuyên bố hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự; có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Còn nếu là pháp nhận thì bị chấm dứt tồn tại.
Ngoài ra, người giám hộ cũng bị thay đổi khi:
- Không còn đủ các điều kiện để làm người giám hộ.
- Vi phạm nghĩa vụ giám hộ một cách nghiêm trọng.
- Do người giám hộ đề nghị và có người khác nhận làm giám hộ khi được đề nghị thay đổi người giám hộ.
Đặc biệt, khi thực hiện việc thay đổi người giám hộ các bên cũng phải đăng ký với Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi người giám hộ hoặc người đươc giám hộ cư trú.
Như vậy, khi người giám hộ chết không đương nhiên chấm dứt việc giám hộ và người được giám hộ phải làm thủ tục thay đổi người giám hộ.
2. Hậu quả của việc chấm dứt giám hộ quy định như thế nào?
Căn cứ Điều 63 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hậu quả của việc chấm dứt giám hộ được quy định như sau:
- Trường hợp người được giám hộ đã có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày chấm dứt việc giám hộ, người giám hộ thanh toán tài sản với người được giám hộ, chuyển giao quyền, nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch dân sự vì lợi ích của người được giám hộ cho người được giám hộ.
- Trường hợp người được giám hộ chết thì trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt việc giám hộ, người giám hộ thanh toán tài sản với người thừa kế hoặc giao tài sản cho người quản lý di sản của người được giám hộ, chuyển giao quyền, nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch dân sự vì lợi ích của người được giám hộ cho người thừa kế của người được giám hộ;
Nếu hết thời hạn đó mà chưa xác định được người thừa kế thì người giám hộ tiếp tục quản lý tài sản của người được giám hộ cho đến khi tài sản được giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa kế và thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ.
- Chấm dứt việc giám hộ trong trường hợp cha mẹ người giám hộ đã đủ điều kiện thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình hoặc người được giám hộ được nhận làm con nuôi, kể từ ngày chấm dứt việc giám hộ, người giám hộ thanh toán tài sản và chuyển giao quyền, nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch dân sự vì lợi ích của người được giám hộ cho cha, mẹ của người được giám hộ.
3. Thủ tục thực hiện thay đổi người giám hộ mới nhất
Khoản 3 Điều 60 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:
“3. Thủ tục thay đổi người giám hộ được thực hiện theo quy định của pháp luật về hộ tịch.”
Theo đó, khi người giám hộ chết, các bên thực hiện thay đổi giám hộ với hai thủ tục: Chấm dứt giám hộ và đăng ký giám hộ mới theo thủ tục nêu tại Điều 23 Luật Hộ tịch. Cụ thể:
3.1 Đăng ký chấm dứt giám hộ
- Hồ sơ cần chuẩn bị: Tờ khai đăng ký chấm dứt giám hộ (có mẫu ban hành kèm theo Thông tư 04/2020/TT-BTP) và các giấy tờ làm căn cứ chấm dứt giám hộ. Do trường hợp này thay đổi người giám hộ khi người này đã chết nên giấy tờ cần nộp là giấy chứng tử của người giám hộ.
- Cơ quan có thẩm quyền giải quyết: Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi đã đăng ký giám hộ trước đây.
- Thời gian và trình tự các bước chấm dứt giám hộ: Trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. Theo đó, các bước chấm dứt giám hộ như sau:
- Công chức tư pháp, hộ tịch ghi nhận việc chấm dứt giám hộ vào Sổ hộ tịch khi thấy việc chấm dứt giám hộ đủ điều kiện.
- Công chức tư pháp, hộ tịch sẽ ký vào sổ hộ tịch cùng với người đi đăng ký chấm dứt giám hộ.
- Công chức tư pháp, hộ tịch báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã để cấp trích lục cho người đăng ký chấm dứt giám hộ.
- Chi phí đăng ký thay đổi giám hộ: Miễn lệ phí.
3.2 Đăng ký giám hộ mới
Sau khi đã chấm dứt giám hộ với người cũ thì người được giám hộ và người giám hộ mới sẽ phải làm thủ tục đăng ký giám hộ.
- Hồ sơ cần chuẩn bị: Tờ khai đăng ký giám hộ, văn bản chấm dứt giám hộ, văn bản uỷ quyền (nếu có), văn bản cử một người làm giám hộ đương nhiên (nếu có).
Đồng thời, khi đi đăng ký giám hộ, người thực hiện còn phải xuất trình Căn cước công dân hoặc Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu còn thời hạn để cán bộ tư pháp, hộ tịch kiểm tra thông tin cá nhân của người thực hiện đăng ký giám hộ.
- Cơ quan có thẩm quyền giải quyết: UBND cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ hoặc người giám hộ.
- Thời gian và trình tự các bước đăng ký giám hộ mới: Thời gian giải quyết là 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Theo đó, các bước để đăng ký giám hộ gồm:
- Bước 1: Nộp hồ sơ
- Bước 2: Công chức tư pháp, hộ tịch kiểm tra điều kiện và giấy tờ của người được giám hộ và người giám hộ. Nếu đủ điều kiện và đủ hồ sơ thì sẽ ghi và ký vào sổ hộ tịch cùng với người đăng ký giám hộ. Sau đó, công chức tư pháp hộ tịch sẽ báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã để cấp trích lục cho người yêu cầu đăng ký giám hộ.
- Bước 3: Người yêu cầu nhận trích lục đăng ký giám hộ.
- Chi phí đăng ký thay đổi giám hộ: Người đăng ký giám hộ không phải nộp lệ phí trong trường hợp này.
Trên đây là chia sẻ của luật sư về vấn đề “Khi người giám hộ chết thì việc giám hộ có đương nhiên chấm dứt không?”. Hy vọng sẽ giúp quý vị và các bạn hiểu rõ hơn các quy định pháp luật về vấn đề này.
Quý vị và các bạn cần tư vấn, giải quyết tranh chấp về dân sự, hôn nhân, thừa kế, nhà đất, hành chính, hình sự,... vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
CÔNG TY LUẬT NHÂN HOÀ
Địa chỉ: 2 Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Phước, Tp. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh
Hotline: 0915.27.05.27
Email: luatsunhanhoa@gmail.com
Trân trọng!